Kada semana, unod sang balita sa Pilipinas ang presensya sang mga barko pangisda, nabal kag coast guard sang China sa pila ka bahin sang exclusive economic zone (EEZ) sini kag kadak-an sang South China Sea (SCS). Sa pihak nga bahin, talagsa kon ibalita ang higante nga presensya sang mga pwersa militar sang US sa kadagatan nga ini, magluwas kon may dalagko nga war games upod ang Armed Forces of the Philippines. Labaw diri, wala ginabantayan ang malawig nga pagtinir sang mga pwersang Amerikano sa rehiyon kag ang nagapadayon nga pagbato sang mga pumuluyo sa Asia sa presensya sini.

Halin 1943, permanente nga naka-istasyon ang 7th Fleet sang US sa Southeast Asia. Sakop sang operasyon sini ang Indian Ocean kag West Pacific, upod ang South China Sea. Naka-istasyon ini sa Subic Bay sa Zambales halin 1945 tubtob ginbasura sang Senado sang Pilipinas ang Military Bases Agreement sadtong Setyembre 16, 1991. Ginbalhin ang base sang 7th Fleet sa Yokosuka, Japan sa pihak sang lapnagon nga pagpamatok sini sang pumuluyong Japanese.

Halin dekada 2010, amat-amat nga ginbalihin sang US ang 60% sang mga aset sini nga nabal padulong sa Asia para gamiton batuk sa kuno operasyon nga “anti-access/area denial” (A2/AD) sang karibal sini nga imperyalistang China. Sa tabon sang mga kinamatarung kag kahilwayan sa pagpalawod sang tanan nga pungsod (rights and freedoms of all nation to navigation), ginpa-arangkada sini ang militarista nga “freedom of navigation operations” (fonops) para iduso ang wala pugong nga paggwa-sulod sang dalagko nga barkong pang-gyera, submarino kag eroplano nga pamomba sini sa mga EEZ sang mga pungsod nga nagapalibot sa SCS. Lakip diri ang Taiwan Strait nga ginakabig sang China nga teritoryo pangdagat sini. Ginaduso sang US ang kinamatarung sang mga barkong pang-gyera sini sa “inosente nga pag-agi” sa kitid nga alagyan nga ini, nga nagtuga sang tensyon sa China. Ang pagasakupon sa kinamatarung nga ini nga ginpatuman sang US indi lang sa kadagatan, kundi pati sa kahawaan (airspace).

Sugod 2020, gintampok sang US sa Asia ang tatlo pa ka dalagko nga barko para sa mga operasyon nga A2/AD sa SCS. Sa sini nga tuig, naglunsar ang US sang 15 ka pagpalawod sa Taiwan Strait, upod ang mga barko sang Canada.

Sadtong 2023, dungan nga ginpalawod sini sa SCS ang mga Carrier Strike Group (CSG) nga USS Ronald Reagan, USS Nimitz kag USS Carl Vinson. (Ang CSG ang ginabug-os sang isa ka aircraft carrier kag sang 5-6 mas gagmay nga barkong nabal, nga may kabilogan nga tinawo nga tubtob 7,500.) Sa katapusan sang amo nga tuig, nagpalawod naman diri ang USS Abraham Lincoln. Anom ka beses nga nag-agi ang mga ini sa Bashi Channel sa tunga sang Batanes kag Taiwan, kag daw kasubong nga ang gina-usoy ang gina-angkon nga kadagatan sa sulod sang 9-dash line sang China.

Halin sa dulunan sang na-aminhan sang Luzon, nagpalawod ang mga ini padulong sa Balabac Strait sa Palawan, nagdiretso sa na-aminhan nga bahin sang kadagatan sa dulunan sang EEZ sang Malaysia kag Indonesia antes nagbalik sa Bashi Channel. Halin sa anay tatlo tubtob isa ka semana nga pagtinir sang mga ini sa SCS, nagdugay ang mga ini sang abereyds nga 14 tubtob 48 ka adlaw. Anom ka beses naman nga nagpalawod ang iban pa nga barko sang US sa Taiwan Strait.

Katimbang sang sini nga mga barko ang apat ka surveillance ship, duha ka amphibious ready group kag tatlo ka dalagkuan nga oceanographic survey ship nga nagdugay sang kabilugan nga 314 ka adlaw sa SCS. Nagdeploy man ini sang masobra 10 ka submarino nga ginapadalagan sang enerhiya nga nukleyar kag may dala nga mga armas nukleyar. Isa diri, ang USS Kentucky nga armado sang mga misayl nga nukleyar, ang ginsugata sang protesta sang nagdungka sa South Korea sadtong Hulyo 17, 2023.

Kadungan sang fonops ang pagpalupad sang US sang mga eroplano pamomba kag pangsarbeylans. Sadtong 2023, indi magnubo sa 20 ka beses nga nagpalupad ang US sang mga B-52H halin sa base sini sa Guam. Nabalita man ang 1,000 ka beses nga pagpalupad sini sang mga eroplano pangsarbeylans halin sa Japan, South Korea kag Clark Airbase sa Pampanga. Ginbalita sang China nga 100 diri ang naglapas sa dulunan sang teritoryo pangkahawaan sini.

Naggamit ang US sang abanse nga mga MQ-4C Triton unmanned aerial vehicle (UAV) nga ginpalupad halin sa drone base sini sa Okinawa, Japan. Hugot nga ginpamatukan sang mga residente sang Okinawa ang deployment sang mga drone nga ini sa ila nga isla tungod sa mataas nga potensyal sang mga aksidente sang amo nga mga UAV sa kahawaan.